PNF Prorioceptive Neuromuscular Facilitation (torowanie nerwowo-mięśniowe)

Jest koncepcją posiadającą własną filozofię i zasady pracy z pacjentem. Podstawowym celem terapii jest praca nad funkcją, której chory potrzebuje. Siła mięśni, zakres ruchu - to, co jest ważne w tradycyjnym postępowaniu terapeutycznym, jest tylko środkiem do uzyskania celu jakim jest funkcja. Jakże często zapominamy o tym w naszej codziennej praktyce. Koncepcja ta zaleca postrzeganie chorego w sposób całościowy, wykorzystując do terapii silne i zdrowe regiony ciała. Umożliwia to pełne wykorzystanie rezerw tkwiących w organizmie, motywuje do dalszego działania, a co najważniejsze zapewnia bezbolesną pracę, bez traumatyzujących psychicznie i fizycznie doznań. Chory powinien być partnerem fizjoterapeuty, określającym zakres i granice działania. To on ustala cele terapii. Terapeuta ma w tym wypadku rolę doradczą. Dzięki takiemu podejściu chory nawet z dużą dysfunkcją zachowuje dobrą motywację i jest pozytywnie nastawiony do współpracy z terapeutą.

Uczestnicząc w kursach tej Koncepcji miałam okazję, wraz z naszymi pacjentami, doświadczyć jak szeroki jest zakres jej oddziaływań. Nie są to jedynie wzorce kończyn ćwiczone z oporem, ewentualnie połączone z jakąś techniką. PNF posiada również całą gamę działań umożliwiających terapię na macie, naukę chodu, ćwiczenia mięśni mimicznych, a także pracę nad takimi funkcjami jak oddychanie, żucie i połykanie.

NA CZYM POLEGA I JAK DZIAŁA METODA PNF?
Opierając się na budowie anatomiczne człowieka PNF proponuje ruchy naturalne, przebiegające trójpłaszczyznowo, zbliżone do aktywności dnia codziennego. Ruchy te prowadzone są wzdłuż skośnych (diagonalnych) - osi ruchu, które ze względu na swój przebieg stwarzają możliwość zaktywizowania największej ilości mięśni należących do tego samego łańcucha mięśniowego. Zgodnie ze skośnym przebiegiem większości mięśni szkieletowych za najważniejszą komponentę ruchu uważana jest rotacja. Warunkuje ona siłę i koordynację wykonywanego ruchu.

Terapeuta poszukuje przyczyn problemów zgłaszanych przez pacjenta, jednak w realizacji celów wyznaczonych w terapii opiera się przede wszystkim na potencjale nie uszkodzonych bądę najsprawniejszych jego sfer ruchowych ( najsilniejszych, bezbolesnych, o największym zakresie ruchu ) i wykorzystuje je do pozyskiwania aktywności motorycznej w słabszych lub uszkodzonych obszarach narządu ruchu w oparciu o mechanizm irradiacji czyli przeniesienia pobudzenia. Takie planowanie terapii wymaga znajomości anatomii funkcjonalnej ciała ludzkiego oraz zasad biomechaniki i fizjologii skurczu mięśniowego.

PNF wiele uwagi poświęca także kontroli motorycznej pacjenta, czyli interakcjom między stabilnością i mobilnością jego ciała, ze szczególnym uwzględnieniem pracy ekscentrycznej mięśni w warunkach grawitacji. Ze względu na szerokie możliwości oddziaływania koncepcja PNF przestała być utożsamiana ze sposobem pracy przeznaczonym wyłącznie dla pacjentów neurologicznych. Z powodzeniem stosuje się ją również w ortopedii, pediatrii, chorobach nerwowo-mięśniowych, wadach postawy czy skoliozach

Szczególne znaczenie w koncepcji PNF przypisuje się oporowi manualnemu. Jego podstawowym zadaniem jest przekazanie pacjentowi ścisłej informacji na temat kierunku, kolejności i szybkości wykonywanego ruchu, który jak wcześniej wspomniano posiada trzy komponenty i biegnie w skośnych płaszczyznach na podobieństwo aktywności ruchowych dnia codziennego. Opór jest modyfikowany stosownie do celów terapii i możliwości motorycznych ćwiczącego i nawet podczas jednego ruchu może ulegać zmianom w poszczególnych jego zakresach, najczęściej jest to tzw. opór prowadzący lub kierunkowy, w odróżnieniu do sił zewnętrznych utrudniających wykonanie zadania ruchowego, stosowanych m.in. w treningu siłowym.

Uwzględnienie podczas planowania terapii potrzeb ruchowych i problemów zgłaszanych przez chorego przynosi wiele korzyści i czyni z PNF metodę przyjazną dla pacjenta, opartą na bezbolesnej pracy, wykorzystującej silne odcinki ciała i umiejętności chorego do ułatwiania reedukacji utraconych funkcji. PNF gwarantuje również wysoki poziom edukacji pacjenta, oparty na współuczestnictwie w planowaniu terapii oraz kontynuacji ćwiczeń w formie programu domowego, przy niewielkich wymaganiach sprzętowych.

Celem terapii jest przywrócenie wzorców ruchowych takich jak prawidłowe chodzenie, siadanie, ubieranie, czy jakiekolwiek inne problemy funkcjonalne dnia codziennego, wykorzystując techniki stabilizujące, rozluźniające, przeciwbólowe oraz uczące ruchu i koordynacji.

Korzyści z pracy w Koncepcji PNF to:

• metoda przyjazna dla pacjenta - oparta na bezbolesnej pracy, wykorzystującej silne odcinki ciała i umiejętności chorego do ułatwiania reedukacji utraconych funkcji
• wysoki poziom bezpieczeństwa terapii wynikający z integracji zabiegu z diagnostyką
• możliwość pracy z chorym na każdym poziomie dysfunkcji - zabezpieczenie terapią wszelkich funkcji od ruchowych do wegetatywnych
• wysoki poziom edukacji pacjenta oparty na współuczestnictwie w planowaniu terapii oraz kontynuacji ćwiczeń w formie programu domowego
• niewielki wymagania sprzętowe
• duża efektywność prowadzonej terapii, wynikająca z dokładnej analizy problemu i ukierunkowanych oddziaływań

Metoda skierowana do pacjentów z problemami:

• NEUROLOGICZNYMI (m. in. udary, urazy mózgowo - czaszkowe, urazy rdzenia kregowego, SM - stwardnienie rozsiane, SLA - stwardnienie boczne zanikowe, SCA - ataksja rdzeniowo - móżdżkowa, polineuropatie, dystrofie mięśniowe, choroba Parkinsona, choroby móżdżku, zaburzenia po zabiegach neurochirurgicznych)
• ORTOPEDYCZNYMI (m.in. stany po złamaniach, zwichnięciach skręceniach, po wszczepieniu endoprotezy biodra, kolana, barku, po artroskopii - usunięciu łąkotek, rekonstrukcji ACL, kontuzjach sportowych, uszkodzeniach mięśni, zerwaniu ścięgna Achillesa, po wszelkich zabiegach operacyjnych, amputacjach)

Efektywnie wykorzystywana w:

• PEDIATRII (MPDZ - mózgowe porażenie dziecięce, rdzeniowy zanik mięśni, przepuklina oponowo - rdzeniowa, zespół Downa, wszelkie jednostki związane z uszkodzeiemi funkcji centralnego układu nerwowego, zaburzeniami wieku rozwojowego)
• WADACH POSTAWY I SKOLIOZACH

Źródło: www.fizjoterapia.pl